Autor: Jacek Królikiewicz,
MiÅ‚ujcie siÄ™! 1/2002 → Temat numeru
Post stosowano już w czasach starożytnych. Grecy i Rzymianie odmawiali sobie niektórych potraw, aby ustrzec siÄ™ od wpÅ‚ywów demonicznych albo wzmóc swoje siÅ‚y fizyczne. MuzuÅ‚manie poÅ›cili przez jeden miesiÄ…c w roku, powstrzymujÄ…c siÄ™ od jedzenia przed zachodem sÅ‚oÅ„ca. Å»ydzi poÅ›cili dwa razy w tygodniu: w poniedziaÅ‚ek i w czwartek, a raz w roku obowiÄ…zywaÅ‚ ich post Å›cisÅ‚y – w Å›wiÄ™to zwane Dniem SÄ…du.
Niemal we wszystkich tradycjach kulturowych radykalna gÅ‚odówka byÅ‚a naturalnym Å›rodkiem terapeutycznym oraz elementem oczyszczenia wewnÄ™trznego przed najważniejszymi etapami inicjacji religijnej i spoÅ‚ecznej.
Pierwsi chrzeÅ›cijanie przejÄ™li ten zwyczaj od Izraelitów, poszczÄ…c w Å›rody i w piÄ…tki. W czasie 40-dniowego okresu poprzedzajÄ…cego Wielkanoc przygotowywano katechumenów do chrztu. Nieodzownym skÅ‚adnikiem tego przygotowania byÅ‚ kilkudniowy post pokarmowy.
DziÅ› KoÅ›cióÅ‚ katolicki wymaga od wiernych Å›cisÅ‚ego postu (tzn. jeden bezmiÄ™sny posiÅ‚ek do sytoÅ›ci w ciÄ…gu dnia) dwa razy w roku: w ÅšrodÄ™ PopielcowÄ… i w Wielki PiÄ…tek. Zaleca też rezygnacjÄ™ z posiÅ‚ków miÄ™snych w każdy piÄ…tek.
W wiÄ™kszoÅ›ci naszych domów „post” oznacza urozmaicenie codziennej diety o potrawy z ryb oraz dania jarskie, ale poÅ›cić caÅ‚y dzieÅ„ o samym chlebie i czystej wodzie wydaje siÄ™ nam być czÄ™sto ponad nasze siÅ‚y, a nawet groźne dla zdrowia.
***
Duch wyprowadziÅ‚ Jezusa na pustyniÄ™. A gdy przepoÅ›ciÅ‚ czterdzieÅ›ci dni i czterdzieÅ›ci nocy, odczuÅ‚ w koÅ„cu gÅ‚ód. Wtedy przystÄ…piÅ‚ kusiciel i rzekÅ‚ do Niego: „JeÅ›li jesteÅ› Synem Bożym, powiedz, żeby te kamienie staÅ‚y siÄ™ chlebem.” Lecz On mu odparÅ‚: „Napisane jest: Nie samym chlebem żyje czÅ‚owiek.” Wtedy opuÅ›ciÅ‚ Go diabeÅ‚. A oto anioÅ‚owie przystÄ…pili i usÅ‚ugiwali Mu.
Ten obraz ewangeliczny
jest nam dobrze znany. Trudno dzisiaj potraktować czterdziestodniowy
post Jezusa jako wzór dla siebie, choć pamiÄ™tamy, że podobnie
jak Jezus, Mojżesz na górze Synaj i Eliasz podczas wÄ™drówki
na górÄ™ Tabor, spÄ™dzili 40 dni bez jedzenia w oczekiwaniu na
spotkanie z Bogiem. Ich motywacja i długotrwałe zmagania umykają naszej
uwadze wobec tego, co wydarzyÅ‚o siÄ™ potem: Bóg daje kamienne
tablice, objawia się w łagodnym podmuchu, Jezus okazuje całkowite zaufanie
do Ojca. Sam post traktujemy raczej jako symbol, bo przetrwanie bez
pożywiania przez tak długi okres wydaje się nam niemożliwe i skrajnie
niebezpieczne dla czlowieka. Okazuje
się jednak, że podjęcie tak radykalnego postu nie musi być wynikiem
ponadludzkiej siÅ‚y. PrzykÅ‚adem sÄ… ludzie, którzy wspóÅ‚czeÅ›nie
podejmujÄ… gÅ‚odówkÄ™ ze wzglÄ™du na zdrowie.
***
Krzysztof Caban ma dziÅ› 36
lat, jest informatykiem i mieszka w Warszawie. Jest przekonany, że gÅ‚odówka
go uzdrowiła z przewlekłej choroby tarczycy. Dwa lata temu nie jadł przez
21 dni. Nie przyjmowaÅ‚ żadnych pokarmów staÅ‚ych, wyÅ‚Ä…cznie pÅ‚yny:
czystÄ… wodÄ™ (gÅ‚ównie oligoceÅ„skÄ…) oraz herbaty zwykÅ‚e i zioÅ‚owe.
Nie czuł żadnych dolegliwości, przestał mieć dotychczasowe problemy ze
snem. – W drugim tygodniu gÅ‚odówki – wspomina –
byÅ‚em na dwóch sportowych treningach – karate i piÅ‚ki nożnej.
Miałem siłę! Nawet strzeliłem jednego gola w grze w piłkę nożną, co mi
się wcześniej specjalnie nie zdarzało.
Te trzy tygodnie postu wystarczyły, aby lekarze zrezygnowali z zaplanowanej
od miesiÄ™cy operacji. Badanie USG wykazaÅ‚o, że zniknęła część guzków
tarczycy, a najwiÄ™kszy guzek, który byÅ‚ w prawym pÅ‚acie, zmalaÅ‚
prawie 2-krotnie. Obwód szyi zmniejszyÅ‚ siÄ™ o ok. 1,5 cm.
Antoni Mastalerz ma
45 lat, jest właścicielem piekarni pod Piotrkowem. Kilka lat temu trafił
do szpitala z podejrzeniem zapalenia trzustki. Przyczyna dolegliwości
nie została ostatecznie rozpoznana. Po powrocie do domu postanowił, że
musi schudnąć i poprawić kondycję. Ważył 105 kg, co powodowało, że nie
mógÅ‚ siÄ™ swobodnie poruszać, szybko siÄ™ mÄ™czyÅ‚. Pod opiekÄ… lekarza
rozpoczÄ…Å‚ gÅ‚odówkÄ™. Nie jadÅ‚ najpierw przez 5 dni, potem przez
7. OstatniÄ… kuracjÄ™ prowadziÅ‚ przez... 28 dni. – Gdy przed rokiem
robiłem badania, miałem poziom cholesterolu
ponad 300 mg, po dwóch tygodniach – 266, a po gÅ‚odówce
4-tygodniowej poziom cholesterolu wynosił już 180 mg. Schudłem 18 kg.
Doktor Ewa DÄ…browska jest dziÅ› jednym z nielicznych w Polsce specjalistów, zajmujÄ…cych siÄ™ gÅ‚odówkÄ… leczniczÄ…. Twierdzi, że można jÄ… porównać z utylizacjÄ… trujÄ…cych odpadów. Nie otrzymujÄ…c pożywienia z zewnÄ…trz, organizm czerpie z wÅ‚asnych zasobów i pozbywa siÄ™ przy okazji substancji szkodliwych.
Ci, którzy zdecydowali siÄ™ gÅ‚odować, twierdzÄ…, że tak naprawdÄ™ trudny jest tylko poczÄ…tek. PrzekonujÄ…, że potem czujÄ… siÄ™ bardzo dobrze, przez caÅ‚y czas normalnie pracujÄ…, jeżdżą samochodem, wykonujÄ… wszystkie codzienne prace. Jednak każdÄ… gÅ‚odówkÄ™ zdrowotnÄ… należy podejmować pod opiekÄ… lekarza. Osoby starsze powinny zachować szczególnÄ… ostrożność. WedÅ‚ug Pani doktor, po siedemdziesiÄ…tce można stosować gÅ‚odówki, ale krótsze i niecaÅ‚kowite.
Tym wiÄ™ksze wrażenie robi przykÅ‚ad Romualda StanisÅ‚awskiego z Brodnicy pod Toruniem, który ma 79 lat a za sobÄ… dwie czterdziestodwudniowe (!) gÅ‚odówki lecznicze, podjÄ™te w wieku 72 i 75 lat.
Podczas ich prowadzenia pan Romuald piÅ‚ codziennie tylko wodÄ™ i szklankÄ™ soku z warzyw, w sumie 1,5-2 l pÅ‚ynów. Każdego dnia badaÅ‚ ciÅ›nienie, temperaturÄ™, tÄ™tno i ciężar ciaÅ‚a. Twierdzi, że dziÄ™ki gÅ‚odówkom pozbyÅ‚ siÄ™ wielu dolegliwoÅ›ci, zwÅ‚aszcza nadciÅ›nienia tÄ™tniczego oraz przewlekÅ‚ych schorzeÅ„ ukÅ‚adu moczowego. DoÅ›wiadczenia R. StanisÅ‚awskiego, K. Cabana oraz A. Mastalerza zadajÄ… kÅ‚am powszechnemu stereotypowi na temat postu. Ludzie ci wyrażajÄ… siÄ™ w entuzjastycznych sÅ‚owach o swoim obecnym samopoczuciu – odmÅ‚odzeni, odrodzeni, uzdrowieni. WedÅ‚ug nich jest to czas rewitalizacji fizycznej i psychicznej.
***
Skoro radykalny post może uzdrowić nasze ciaÅ‚o, oczyÅ›cić organizm z trujÄ…cych toksyn i przywrócić utraconÄ… witalność, to czy w podobny sposób może przynieść nam pożytek duchowy? Jezus zapytany przez uczniów, w jaki sposób byÅ‚ w stanie wypÄ™dzić zÅ‚ego ducha z ciaÅ‚a opÄ™tanego chÅ‚opca, pouczaÅ‚, że do tego potrzeba modlitwy i postu.
Na przeÅ‚omie III i IV wieku w Azji Mniejszej i w Egipcie powstaÅ‚a reguÅ‚a monastyczna – post jako sprawdzony Å›rodek w zmaganiach o czystość serca. Ojcowie pustyni zalecali wówczas, aby post byÅ‚ poÅ‚Ä…czony z uczynkami miÅ‚osierdzia i troskÄ… o potrzebujÄ…cych. W ciÄ…gu dnia, gdy poÅ›cisz, wystarczy ci chleb, woda i jarzyna. DziÄ™kuj za to Bogu. Oblicz wydatki na jedzenie, oblicz, ile zaoszczÄ™dziÅ‚eÅ› w dniu postnym i daj pieniÄ…dze jakiemuÅ› bratu z obcych stron, wdowie czy wdowcowi, a oni pomodlÄ… siÄ™ za ciebie. RównoczeÅ›nie ojcowie przestrzegajÄ… przed ascetycznÄ… rywalizacjÄ…, która zamiast prowadzić do pokory, skutkuje osÄ…dem i poczuciem wyższoÅ›ci wobec innych. W tradycji judeochrzeÅ›cijaÅ„skiej post nie jest sposobem na szlifowanie osobistej doskonaÅ‚oÅ›ci. Jest Å›cieżkÄ… pokory, pokory która ma otwierać na przyjÅ›cie Pana. Jest też potężnÄ… broniÄ… wobec szatana. Ojciec Jan Kolobos mówiÅ‚ wrÄ™cz: Kiedy król chce zdobyć nieprzyjacielskie miasto, wtedy zabiera mu wodÄ™ i uniemożliwia jej dostawÄ™. A gdy miastu grozi Å›mierć gÅ‚odowa, samo siÄ™ poddaje. Tak też rzecz ma siÄ™ z pożądliwoÅ›ciami ciaÅ‚a. Kiedy mnich stanie przeciwko nim z postem i gÅ‚odem, wrogowie ci stanÄ… siÄ™ bezsilni.
Post ma wiÄ™c znacznie gÅ‚Ä™bsze znaczenie niż tylko formalny zakaz jedzenia konkretnych potraw czy spożywania alkoholu. Post jest szansÄ… na niedosyt fizyczny, zmobilizujÄ…cy ciaÅ‚o do czuwania. Kiedy odczuwamy pustkÄ™ wewnÄ™trznÄ… – także w tym najbardziej trywialnym wymiarze – Å‚atwiej nam prosić StwórcÄ™ o pokarm, uznajÄ…c wÅ‚asnÄ… kruchość i niewystarczalność. A wtedy Bóg zstÄ™puje, jak na górÄ™ Synaj, i odnajduje nas na pustyni naszego niedosytu. Dla takiego spotkania warto poÅ›cić na serio choćby jeden dzieÅ„, jeden tydzieÅ„...