Laureat Nagrody Nobla o istnieniu nieśmiertelnej duszy
Autor: ks. Mieczysław Piotrowski TChr,
MiÅ‚ujcie siÄ™! 2/2009 → Wiara i nauka
Jeden z najwiÄ™kszych w Å›wiecie autorytetów w zakresie badaÅ„ ludzkiego mózgu, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny (1963), australijski neurofizjolog John Carew Eccles (1903 – 1997), w oparciu o wyniki swoich naukowych dociekaÅ„ doszedÅ‚ do wniosku, że każdy czÅ‚owiek ma nieÅ›miertelnÄ… duszÄ™.
John Eccles, opierajÄ…c siÄ™ na wynikach swoich wieloletnich naukowych obserwacji i analiz, stwierdza, że materia nie jest w stanie wytwarzać zjawisk psychicznych i nie ma przechodzenia energii fizycznej w psychicznÄ…. Tym samym tylko duchowa rzeczywistość może wytwarzać zjawiska psychiczne. Australijski noblista uÅ›wiadamia nam, że z naukowego punktu widzenia trzeba jednoznacznie odrzucić twierdzenie materialistów, że ludzka Å›wiadomość jest produktem materii. Dla J. Ecclesa staÅ‚o siÄ™ oczywiste, że umysÅ‚ czÅ‚owieka, jego osobowe ja, istnieje jako duchowy wymiar czÅ‚owieczeÅ„stwa i jest nieÅ›miertelnÄ… duszÄ…. Ten wybitny naukowiec podkreÅ›la, że wspóÅ‚czesna nauka przekazuje nam orÄ™dzie pokory w obliczu cudu życia i wspaniaÅ‚oÅ›ci ludzkiej osoby. Prawdziwymi cechami czÅ‚owieczeÅ„stwa sÄ… nie tylko inteligencja i mózg, ale przede wszystkim kreatywność i zdolność wyobraźni. Eccles pisze o dwóch pewnikach, a sÄ… nimi: niepowtarzalność osoby ludzkiej w jej cielesnoÅ›ci i w duchowym istnieniu nieÅ›miertelnej duszy.
BazujÄ…c na wynikach swoich badaÅ„, profesor Eccles zdecydowanie odrzuca materialistycznÄ… teoriÄ™ umysÅ‚u, wedÅ‚ug której mózg jest rozumiany jako superskomplikowany komputer, w którym kora mózgowa generuje wszystkie myÅ›li i uczucia. OkreÅ›la tÄ™ teoriÄ™ jako „zubożaÅ‚Ä… i pustÄ…”, ponieważ posÅ‚uguje siÄ™ ona niejasnymi ogólnikami, a przede wszystkim nie jest zdolna uzasadnić cudu i tajemnicy istnienia niepowtarzalnoÅ›ci ludzkiego ja wraz z jego duchowymi wartoÅ›ciami: kreatywnoÅ›ciÄ… i zdolnoÅ›ciÄ… wyobraźni (How the Self Controls Its Brain, ss. 33, 176). „Skoro materialistyczna koncepcja – pisze Eccles – nie jest w stanie wyjaÅ›nić i uzasadnić doÅ›wiadczenia naszej niepowtarzalnoÅ›ci, jestem zmuszony przyjąć nadprzyrodzone stworzenie niepowtarzalnego, duchowego, osobowego »ja«, czyli duszy. WyjaÅ›niajÄ…c w terminach teologicznych: każda Dusza jest nowym Bożym stworzeniem wszczepionym w ludzki zarodek” (Evolution of the Brain, Creation of the Self, s. 237).
Profesor J. Eccles stworzył nową, genialną teorię funkcjonowania ludzkiego umysłu, znaną jako dualistyczny interakcjonizm (dualist-interactionism).
Jej autor wyjaÅ›nia: „Stwierdzam, że tajemnica czÅ‚owieka jest niewiarygodnie pomniejszona przez naukowy redukcjonizm z jego roszczeniem »obiecujÄ…cego materializmu«, który miaÅ‚by wytÅ‚umaczyć istnienie caÅ‚ego duchowego Å›wiata w kategoriach wzorców aktywnoÅ›ci neuronów. Tego rodzaju wiara powinna być traktowana jako przesÄ…d. Musimy uznać, że jesteÅ›my istotami duchowymi z duszami istniejÄ…cymi w duchowym Å›wiecie i równoczeÅ›nie istotami materialnymi z ciaÅ‚ami istniejÄ…cymi w materialnym Å›wiecie” (Evolution of the Brain…, s. 241). Twierdzenie materialistów, że myÅ›lenie jest wynikiem materialnych procesów, Eccles odrzuca jako przesÄ…d, który nie ma nic wspólnego z ustaleniami nauki: „Im bardziej naukowe badania odkrywajÄ… prawdÄ™ o pracy ludzkiego mózgu, tym jaÅ›niej możemy rozróżnić jego funkcjonowanie i myÅ›lenie – i w tym kontekÅ›cie widać, jak wspaniaÅ‚e jest zjawisko myÅ›lenia. Przekonanie, że myÅ›lenie jest efektem materialnych procesów, jest po prostu przesÄ…dem utrzymywanym przez dogmatycznych materialistów. Ma ono cechy mesjaÅ„skiego proroctwa z obietnicÄ… przyszÅ‚oÅ›ci uwolnionej od wszelkich problemów – coÅ› w rodzaju nirwany dla naszych pechowych nastÄ™pców. Materialistyczni krytycy argumentujÄ…, że nieprzekraczalne trudnoÅ›ci sprawia hipoteza, iż niematerialne umysÅ‚owe wydarzenia mogÄ… oddziaÅ‚ywać na materialnÄ… strukturÄ™ neutronów. Takie oddziaÅ‚ywanie jest rzekomo niezgodne z zachowaniem praw fizyki, a w szczególnoÅ›ci z pierwszym prawem termodynamiki. Ta obiekcja z pewnoÅ›ciÄ… mogÅ‚a być podtrzymywana przez dziewiÄ™tnastowiecznych fizyków, neurologów i filozofów, ideologicznie zwiÄ…zanych z dziewiÄ™tnastowiecznÄ… fizykÄ…, która nie jest Å›wiadoma rewolucji dokonanej przez fizykÄ™ kwantowÄ… w dwudziestym wieku” (A unitary hypothesis of mind-brain interaction in the cerebral cortex (1990); art. opublikowany w Proceedings of the Royal Society B 240, ss. 433-451).
Wieloletnie naukowe badania ludzkiego mózgu doprowadziÅ‚y Johna Ecclesa do stwierdzenia, że wszyscy mamy osobowe ja – czyli niematerialny umysÅ‚, który dziaÅ‚a poprzez materialny mózg. Tak wiÄ™c oprócz Å›wiata fizycznego w czÅ‚owieku istnieje umysÅ‚owy – czyli duchowy – Å›wiat i obie te rzeczywistoÅ›ci wzajemnie oddziaÅ‚ujÄ… na siebie (por. How the Self Controls Its Brain, s. 38). Profesor Eccles podkreÅ›la zdumiewajÄ…cy fakt, że samoÅ›wiadomość osobowego ja u każdego czÅ‚owieka trwa niezmiennie przez caÅ‚e jego życie, „a ten fakt musimy uznać za cud” (tamże, s. 139).
Tak J. Eccles pisze o nieÅ›miertelnoÅ›ci ludzkiej duszy, czyli o istnieniu osobowego ja po Å›mierci ciaÅ‚a każdego czÅ‚owieka: „WierzÄ™, że moje istnienie jest fundamentalnÄ… tajemnicÄ…, która przekracza każdÄ… biologicznÄ… ocenÄ™ rozwoju mojego ciaÅ‚a (również mózgu) z jego genetycznym dziedzictwem i ewolucyjnym pochodzeniem. ByÅ‚oby nierozsÄ…dnym wierzyć, że ten wspaniaÅ‚y dar Å›wiadomego istnienia nie ma dalszej przyszÅ‚oÅ›ci oraz możliwoÅ›ci egzystencji w innej niewyobrażalnej rzeczywistoÅ›ci” (Facing Reality: Philosophical Adventures by a Brain Scientist, Heidelberg Science Library 1970, s. 83). W innym miejscu australijski badacz wyjaÅ›nia: „Możemy patrzeć na Å›mierć ciaÅ‚a i mózgu jako na rozpad naszego dualistycznego istnienia. Mamy nadziejÄ™, że uwolniona dusza znajdzie nowÄ… przyszÅ‚ość o gÅ‚Ä™bszym znaczeniu i bardziej zachwycajÄ…cych doÅ›wiadczeniach w jakiejÅ› odnowionej ucieleÅ›nionej egzystencji zgodnie z tradycyjnym chrzeÅ›cijaÅ„skim nauczaniem” (Evolution of the Brain…, s. 242); „Nasze zaistnienie jest tak samo tajemnicze jak nasza Å›mierć. Czyż nie możemy mieć nadziei dlatego, że nasza ignorancja o naszym pochodzeniu jest taka sama jak o naszym przeznaczeniu? Czy nasze życie nie może być przeżywane jako wyzwanie i wspaniaÅ‚a przygoda, której ostateczne znaczenie jest jeszcze do odkrycia?” (Facing Reality: Philosophical Adventures by a Brain Scientist (1970), s. 95).
Niech to Å›wiadectwo o istnieniu nieÅ›miertelnej ludzkiej duszy jednego z najwiÄ™kszych na Å›wiecie znawców ludzkiego mózgu, laureata Nagrody Nobla prof. Johna Ecclesa, zmobilizuje nas do wiÄ™kszej troski o swojÄ… duszÄ™, czyli o wÅ‚asne życie duchowe – o czystość serca, wolność od wszelkiego zÅ‚a, o życie wieczne. Ma siÄ™ to dokonywać przez pogÅ‚Ä™bianie osobistej relacji z Chrystusem w codziennej modlitwie oraz w sakramentach pokuty i Eucharystii. PamiÄ™tajmy stale o sÅ‚owach Pana Jezusa: „Cóż bowiem za korzyść odniesie czÅ‚owiek, choćby caÅ‚y Å›wiat zyskaÅ‚, a na swej duszy szkodÄ™ poniósÅ‚? Albo co da czÅ‚owiek w zamian za swojÄ… duszÄ™?” (Mt 16, 26).