Autor: ks. Mieczysław Piotrowski TChr,
MiÅ‚ujcie siÄ™! 2/2009 → Wiara i nauka
W czasach ZSRR sowieccy ateiÅ›ci kpili sobie z ludzi wierzÄ…cych w istnienie nieÅ›miertelnej ludzkiej duszy, twierdzÄ…c, że jej nie ma, bo nie widać jej na przeÅ›wietleniu. Inni byli przekonani, że dusza ludzka jest materialnÄ… energiÄ… i da siÄ™ jÄ… badać, ale sÄ… i tacy ateiÅ›ci, dla których dusza to tylko produkt ludzkiego mózgu lub zwykÅ‚e zÅ‚udzenie.
Ci wszyscy, którzy nie wierzÄ… w Boga oraz w istnienie nieÅ›miertelnych ludzkich dusz, powinni uÅ›wiadomić sobie prosty fakt, że duchowy wymiar rzeczywistoÅ›ci jest niedostÄ™pny poznaniu zmysÅ‚owemu, a jego istnienie można odkryć tylko na drodze uczciwego i konsekwentnego poszukiwania prawdy, która nieskoÅ„czenie przekracza Å›wiat doÅ›wiadczalny naszymi zmysÅ‚ami. I tak na przykÅ‚ad byÅ‚oby szczytem braku zdrowego rozsÄ…dku szukać mÄ…droÅ›ci i wiedzy u czÅ‚owieka, badajÄ…c jego mózg rezonansem magnetycznym. O istnieniu duchowego wymiaru naszego czÅ‚owieczeÅ„stwa, czyli o istnieniu nieÅ›miertelnej duszy, Å›wiadczÄ… takie przejawy jej dziaÅ‚ania, jak myÅ›lenie, miÅ‚ość, dobroć, zmysÅ‚ moralny, sumienie, samoÅ›wiadomość itd.
Trzeba z pokorÄ… wsÅ‚uchiwać siÄ™ w orÄ™dzie tych ludzi nauki, którzy szczerze szukajÄ… prawdy i nie sÄ… zniewoleni ideologicznymi uprzedzeniami. Jednym z takich naukowców jest laureat Nagrody Nobla, neurofizjolog J.C. Eccles (zob. poprzedni artykuÅ‚), który opierajÄ…c siÄ™ na badaniach ludzkiego mózgu, doszedÅ‚ do wniosku, że tylko niematerialny podmiot może wytwarzać myÅ›li i zjawiska psychiczne, a Å›wiadomość nie może być produktem materii. IdÄ…c tym tropem, prof. Eccles wywnioskowaÅ‚, że istnieje duchowa ludzka dusza – niematerialny umysÅ‚, który posÅ‚uguje siÄ™ materialnym mózgiem i dziaÅ‚a poprzez niego.
Przejawy istnienia duchowej duszy
Jest prawdÄ… wiary, że w momencie zapÅ‚odnienia, to znaczy poÅ‚Ä…czenia siÄ™ komórek mÄ™skiej i żeÅ„skiej, Bóg stwarza indywidualnÄ…, nieÅ›miertelnÄ… duszÄ™, która nie ginie po oddzieleniu jej od ciaÅ‚a w chwili Å›mierci. To dziÄ™ki niej czÅ‚owiek nosi w sobie Boży obraz i Boże podobieÅ„stwo, zalążek wiecznoÅ›ci, który „nie może być sprowadzany do samej tylko materii” (Gaudium et spes, 18; por. 14).
Kiedy mówimy o nieÅ›miertelnej ludzkiej duszy, to powinniÅ›my pamiÄ™tać, że dotykamy tajemnicy ludzkiego ja z jego samoÅ›wiadomoÅ›ciÄ…, wolnoÅ›ciÄ…, myÅ›leniem, miÅ‚oÅ›ciÄ…, wyobraźniÄ…, kreatywnoÅ›ciÄ…. SpoÅ›ród wszystkich stworzeÅ„ tylko czÅ‚owiek ma rozum, wolnÄ… wolÄ™, samoÅ›wiadomość, możliwość refleksji nad sobÄ… samym. Swoimi myÅ›lami może wnikać duchowo w makro- i mikrokosmos i je poznawać, a także tworzyć naukÄ™, rozumować, osÄ…dzać, wartoÅ›ciować, tworzyć pojÄ™cia abstrakcyjne. Oczywistym znakiem istnienia pierwiastka duchowego w czÅ‚owieku jest również nasza zdolność komunikacji za pomocÄ… jÄ™zyka, z gramatykÄ… i logikÄ… myÅ›lenia (czego w ogóle nie ma w Å›wiecie zwierzÄ…t). Co wiÄ™cej, czÅ‚owiek nieustannie czyni postÄ™p w nauce, w rozwoju cywilizacji (od liczydÅ‚a do komputera, od Å‚uku po statki kosmiczne itd.), natomiast zwierzÄ™ta zawsze czyniÄ… to samo i w taki sam sposób.
To dziÄ™ki duchowej duszy czÅ‚owiek jest istotÄ… rozumnÄ… i wolnÄ…, ma samoÅ›wiadomość, jest otwarty na prawdÄ™, miÅ‚ość, dobro i piÄ™kno, ma sumienie i zmysÅ‚ moralny, dziÄ™ki któremu może odróżniać dobro od zÅ‚a, wierzyć lub nie wierzyć w Boga. Te wszystkie przejawy życia duchowego sÄ… nieobecne w życiu zwierzÄ…t z tej prostej przyczyny, że nie majÄ… one duchowej duszy. I tu sam zdrowy rozsÄ…dek podpowiada, że wiara w reinkarnacjÄ™ Å›wiadczy o wyjÄ…tkowej naiwnoÅ›ci jej wyznawców i o braku zdroworozsÄ…dkowego myÅ›lenia u nich.
Harmonijny rozwój czÅ‚owieka od momentu poczÄ™cia jest zaprogramowany przez „informacjÄ™” (kod genetyczny) znajdujÄ…cÄ… siÄ™ w każdej komórce ludzkiego organizmu. To wÅ‚aÅ›nie ta zakodowana genialna „informacja” organizuje rozwój ciaÅ‚a, zarzÄ…dza nim i nadaje mu kierunek. Jest ona znakiem istnienia i dziaÅ‚ania indywidualnej ludzkiej duszy, która tak jednoczy, ożywia i ksztaÅ‚tuje materiÄ™, że staje siÄ™ ona ciaÅ‚em konkretnego czÅ‚owieka. Dusza objawia siÄ™ w ludzkim ciele i jako duchowa rzeczywistość osobowego ja jest obecna w każdej komórce ludzkiego organizmu.
Fakty bilokacji
Jednym z argumentów wskazujÄ…cych na istnienie duchowej duszy w czÅ‚owieku sÄ… liczne udokumentowane fakty bilokacji w życiu Å›wiÄ™tych. DziÄ™ki specjalnemu darowi otrzymanemu od Boga Å›wiÄ™ci mogli siÄ™ przemieszczać swoim duchem w miejsca odlegÅ‚e nieraz o tysiÄ…ce kilometrów, aby przychodzić z pomocÄ… potrzebujÄ…cym. Ich ciaÅ‚o pozostawaÅ‚o w miejscu zamieszkania, natomiast dusza byÅ‚a równoczeÅ›nie obecna w innym miejscu, aby nieść konkretnÄ… pomoc. Pomimo tego, że to byÅ‚a duchowa obecność, inni ludzie mogli ich widzieć i rozmawiać z nimi.
Ukazywanie się dusz czyśćcowych
Fakt ukazywania siÄ™ dusz w czyśćcu cierpiÄ…cych ludziom żyjÄ…cym na ziemi, aby prosić ich o modlitwÄ™ w swojej intencji, Å›wiadczy o istnieniu ludzkiej duszy i o dalszym jej życiu po Å›mierci ciaÅ‚a. Mamy liczne Å›wiadectwa Å›wiÄ™tych, których Bóg obdarzyÅ‚ specjalnym charyzmatem spotykania siÄ™ z duszami cierpiÄ…cymi w czyśćcu, przychodzÄ…cymi z proÅ›bÄ… o modlitwÄ™ i ekspiacjÄ™ za swoje grzechy. Trzeba tu mocno podkreÅ›lić, że możliwość spotykania siÄ™ z duszami czyśćcowymi jest specjalnym darem Boga. Natomiast każda próba wywoÅ‚ywania dusz zmarÅ‚ych i kontaktu z nimi w seansach spirytystycznych jest otwieraniem siÄ™ na dziaÅ‚anie zÅ‚ych duchów, które doskonale potrafiÄ… siÄ™ kamuflować i podszywać pod osoby zmarÅ‚e – dlatego takie praktyki sÄ… zawsze grzechem ciężkim.
Doświadczenia z granicy śmierci
O istnieniu i życiu po Å›mierci duszy ludzkiej mówiÄ… doÅ›wiadczenia ludzi, którzy w Å›mierci klinicznej zbliżyli siÄ™ do granicy prawdziwej Å›mierci. W książce Immortality, the Other Side of Death jej autorzy: Gary R. Habermas i J.P. Moreland, udokumentowali wiele przypadków osób, w tym również niewidomych, które doÅ›wiadczyÅ‚y Å›mierci klinicznej. Jeden z niewidomych, który w tragicznym wypadku doznaÅ‚ Å›mierci klinicznej, po odzyskaniu przytomnoÅ›ci w najdrobniejszych szczegóÅ‚ach opisaÅ‚ akcjÄ™ reanimacyjnÄ… sÅ‚użby medycznej, którÄ… obserwowaÅ‚ „oczami” swojej duszy. Również inni niewidomi od urodzenia opisywali przebieg swej reanimacji z takimi detalami, jak kolor ubioru czy rodzaj biżuterii personelu medycznego.
Stwierdzenie zaniku fal mózgowych przez dÅ‚uższy czas jest obecnie najważniejszÄ… definicjÄ… naturalnej Å›mierci. ZostaÅ‚y zbadane przypadki osób, u których badania encefalograficzne wykazaÅ‚y, że nastÄ…piÅ‚ u nich caÅ‚kowity zanik fal mózgowych, czyli że ustaÅ‚a praca ich mózgu. IstniejÄ… udokumentowane fakty, iż podczas Å›mierci klinicznej, kiedy mózg tych osób w ogóle nie pracowaÅ‚, pamiÄ™taÅ‚y one, po powrocie do życia, najmniejsze szczegóÅ‚y wydarzeÅ„ wÅ‚aÅ›nie z tego okresu zaniku pracy mózgu. Jest to oczywisty znak, że ludzka Å›wiadomość jest niezależna od mózgu i istnieje po Å›mierci ciaÅ‚a.
Gary R. Habermas i J.P. Moreland opisujÄ… przypadek kobiety, u której badania encefalograficzne wykazaÅ‚y Å›mierć mózgu – i dlatego zostaÅ‚a ona uznana za zmarÅ‚Ä…. Jednak po trzech i póÅ‚ godzinach od stwierdzenia zgonu, gdy jej ciaÅ‚o wieziono do kostnicy, kobieta owa nagle odzyskaÅ‚a Å›wiadomość i podniosÅ‚a przeÅ›cieradÅ‚o, które zakrywaÅ‚o jej twarz. Później opowiadaÅ‚a, że podczas zabiegów reanimacyjnych znajdowaÅ‚a siÄ™ ponad swoim ciaÅ‚em i wszystko dokÅ‚adnie widziaÅ‚a i sÅ‚yszaÅ‚a. Precyzyjnie opisaÅ‚a najdrobniejsze detale tego, co siÄ™ wtedy wydarzyÅ‚o. Wszystko pamiÄ™taÅ‚a z okresu, gdy jej mózg byÅ‚ w stanie Å›mierci. Przypadek ten zostaÅ‚ szczegóÅ‚owo zbadany przez lekarzy, którzy ze zdumieniem stwierdzili, że relacja pacjentki jest caÅ‚kowicie zgodna z prawdÄ….
Jedność duszy i ciała
CzÅ‚owiek jest jednoÅ›ciÄ… cielesno-duchowÄ…. W Katechizmie KoÅ›cioÅ‚a Katolickiego czytamy: „Jedność ciaÅ‚a i duszy jest tak gÅ‚Ä™boka, że można uważać duszÄ™ za »formÄ™« ciaÅ‚a; oznacza to, że dziÄ™ki duszy duchowej ciaÅ‚o utworzone z materii jest ciaÅ‚em żywym i ludzkim; duch i materia w czÅ‚owieku nie sÄ… dwiema poÅ‚Ä…czonymi naturami, ale ich zjednoczenie tworzy jednÄ… naturÄ™” (365).
Ojciec ÅšwiÄ™ty Jan PaweÅ‚ II przypomina nauczanie KoÅ›cioÅ‚a o jednoÅ›ci ludzkiej istoty, „której rozumna dusza jest per se et essentialiter formÄ… ciaÅ‚a. Dusza duchowa i nieÅ›miertelna jest zasadÄ… jednoÅ›ci czÅ‚owieka, jest tym, dziÄ™ki czemu istnieje on jako caÅ‚ość – »corpore et anima unus« – jako osoba. Powyższe definicje oznaczajÄ… nie tylko to, że również ciaÅ‚o, któremu przyrzeczone zostaÅ‚o zmartwychwstanie, bÄ™dzie miaÅ‚o udziaÅ‚ w chwale; przypominajÄ… także o wiÄ™zi Å‚Ä…czÄ…cej rozum i wolnÄ… wolÄ™ z wszystkimi wÅ‚adzami cielesnymi i zmysÅ‚owymi. CaÅ‚a osoba, wÅ‚Ä…cznie z ciaÅ‚em, zostaje powierzona samej sobie i wÅ‚aÅ›nie w jednoÅ›ci duszy i ciaÅ‚a jest podmiotem wÅ‚asnych aktów moralnych” (Veritatis splendor, 48).
WspóÅ‚czesna nauka mówi nam, że co 7 – 9 lat nastÄ™puje caÅ‚kowita wymiana, na poziomie atomów, caÅ‚ej materii w ludzkim ciele, w tym także w mózgu. Pomimo tego nie stajemy siÄ™ co 7 – 9 lat nowymi osobami. Tym, co sprawia, że pomimo upÅ‚ywu czasu czÅ‚owiek pozostaje jeden i ten sam, jest duchowa dusza, bÄ™dÄ…ca zasadÄ… jednoÅ›ci. CzÅ‚owiek jest jednoÅ›ciÄ… duszy i ciaÅ‚a. Nie jestem w stanie myÅ›leć o sobie w oderwaniu od swego ciaÅ‚a i nie mogÄ™ go traktować jako niepotrzebnego balastu. Teologia wspóÅ‚czesna wyjaÅ›nia, że ciaÅ‚o jest symbolem duszy i jest uksztaÅ‚towane jako autorealizacja duszy. Dusza ludzka ma nieustanne odniesienie do materialnego ciaÅ‚a, także po jego Å›mierci, żyjÄ…c w Chrystusie, „oczekuje” jego zmartwychwstania. W tym kontekÅ›cie jasno widać, że reinkarnacja jest caÅ‚kowitym zaprzeczeniem prawdy o czÅ‚owieku, którÄ… objawiÅ‚ Chrystus. Pismo Å›w. wyraźnie mówi: „(…) postanowione ludziom raz umrzeć, a potem sÄ…d” (Hbr 9, 27); „(…) po Å›mierci nie ma powrotu” (Syr 38, 21). Reinkarnacja sankcjonuje rasistowskÄ… ideologiÄ™ kastowoÅ›ci w hinduizmie i kwestionuje niepowtarzalność życia czÅ‚owieka na ziemi, podczas którego decyduje siÄ™ jego wieczność – zbawienie albo potÄ™pienie. Kto wierzy w reinkarnacjÄ™, odrzuca Chrystusa i oddaje siÄ™ pod panowanie siÅ‚ zÅ‚a. Dusza, bÄ™dÄ…c duchowÄ… rzeczywistoÅ›ciÄ…, przekracza Å›wiat materii i ze swej natury jest nieÅ›miertelna, ponieważ Bóg nieustannie utrzymuje jÄ… w istnieniu. Bóg wzywa każdego czÅ‚owieka do miÅ‚oÅ›ci, czyli do bezinteresownego daru z siebie, do wspólnoty ze sobÄ… przez Chrystusa w Duchu ÅšwiÄ™tym. WedÅ‚ug kard. Ratzingera posiadanie duszy oznacza, że czÅ‚owiek jest chciany, znany i kochany przez Boga; oznacza bycie stworzeniem wezwanym przez Boga do wiecznego dialogu miÅ‚oÅ›ci z Nim. Jeżeli jednak czÅ‚owiek caÅ‚kowicie odrzuca to wezwanie, uporczywie trwa w grzechach i nie chce, aby Bóg, w swoim NieskoÅ„czonym MiÅ‚osierdziu, dokonaÅ‚ cudu ich przebaczenia, to wtedy takie życie prowadzi do najwiÄ™kszego nieszczęścia, jakim jest wieczne piekÅ‚o egoizmu. Przez Å›wiadomie i dobrowolnie wybierane zÅ‚o czÅ‚owiek może caÅ‚kowicie zniszczyć w sobie zdolność do miÅ‚oÅ›ci, zerwać wiÄ™zy miÅ‚oÅ›ci Å‚Ä…czÄ…ce go z Bogiem i innymi ludźmi – a wiÄ™c wybrać piekÅ‚o – ale nie może siebie unicestwić, bo osobowe ja, utrzymywane przez Boga w istnieniu, jest niezniszczalne. CzÅ‚owiek może zabić swe ciaÅ‚o, ale nie ma mocy, aby unicestwić swojÄ… duszÄ™.
Od red.: W nastÄ™pnym numerze „MiÅ‚ujcie siÄ™!” zostanie opublikowany artykuÅ‚ o tym, co o istnieniu nieÅ›miertelnej duszy mówi Pismo Å›w.