Wpływ antykoncepcji na zdrowie kobiety i mężczyzny
Autor: T.D.,
MiÅ‚ujcie siÄ™! 5/2008 → Rodzina
Wpływ antykoncepcji na zdrowie kobiety i mężczyzny
Aby w peÅ‚ni uÅ›wiadomić możliwoÅ›ci negatywnego oddziaÅ‚ywania Å›rodków i technik antykoncepcyjnych, należy wrócić do samego pojÄ™cia zdrowia. WspóÅ‚czesna medycyna – odwoÅ‚ujÄ…c siÄ™ do definicji Åšwiatowej Organizacji Zdrowia – uważa, że zdrowie to nie tylko brak choroby, ale caÅ‚oksztaÅ‚t dobrostanu psychicznego i fizycznego.
Wszystko, co bÄ™dzie wpÅ‚ywaÅ‚o w sposób zakÅ‚ócajÄ…cy na ten dobrostan, bÄ™dziemy mogli okreÅ›lić jako czynniki szkodzÄ…ce zdrowiu. Z tego wynika, iż należy brać pod uwagÄ™ nie tylko fizyczne skutki uboczne, ale również oddziaÅ‚ywania wpÅ‚ywajÄ…ce na psychikÄ™. Drugie pojÄ™cie, które wymaga okreÅ›lenia, to antykoncepcja. Zgodnie ze swym źródÅ‚osÅ‚owem oznacza ono „przeciw poczÄ™ciu”. Obecnie rozumienie tego sÅ‚owa zostaÅ‚o rozszerzone na wszelkie techniki, Å›rodki i sposoby postÄ™powania, które ingerujÄ… w jakikolwiek sposób w organizm kobiety lub mężczyzny w celu chwilowego bÄ…dź staÅ‚ego pozbawienia jednego z nich bÄ…dź obojga zdolnoÅ›ci do poczÄ™cia dziecka albo uniemożliwiajÄ… donoszenie dziecka poczÄ™tego. Ten ostatni aspekt rzadko bywa jednoznacznie ujawniany, zwÅ‚aszcza po skreÅ›leniu aborcji z listy dopuszczalnych metod antykoncepcyjnych.
Każdy myÅ›lÄ…cy czÅ‚owiek bez trudu zauważy pewien paradoks. Otóż niemożność poczÄ™cia dziecka uważana jest powszechnie za ciężkÄ… chorobÄ™. UmyÅ›lne bÄ…dź nieumyÅ›lne pozbawienie pÅ‚odnoÅ›ci jest karalne. NiepÅ‚odność powstaÅ‚a w wyniku dziaÅ‚ania czynników zwiÄ…zanych z pracÄ… lub na skutek wypadku jest traktowana jako kalectwo. Z drugiej strony rzesze naukowców dzieÅ„ i noc rozmyÅ›lajÄ… nad „legalnym” ubezpÅ‚adnianiem. Szeroko reklamuje siÄ™ Å›rodki powodujÄ…ce niepÅ‚odność. PÅ‚aci siÄ™ duże pieniÄ…dze za Å›rodki niszczÄ…ce pÅ‚odność. KtoÅ› pewnie powie, że jeżeli ubezpÅ‚odnienie nastÄ™puje za zgodÄ… ubezpÅ‚adnianego – a nawet na jego życzenie – to nie ma problemu. I zapewne prawnie taki punkt widzenia jest do przyjÄ™cia. Jednakże z pozycji medycyny dziaÅ‚anie, które ubezpÅ‚adnia, bÄ™dzie zawsze uszkadzaniem zdrowia. Lekarz ma prawo zastosować Å›rodki lecznicze o okreÅ›lonych dziaÅ‚aniach ubocznych, jeżeli spodziewa siÄ™, że korzyÅ›ci wynikajÄ…ce z zastosowanego leczenia przewyższajÄ… możliwe skutki uboczne. ObowiÄ…zkiem lekarza jest poszukiwanie możliwie najskuteczniejszych sposobów terapeutycznych o minimalnym dziaÅ‚aniu ubocznym. Ale czy w przypadku pÅ‚odnoÅ›ci mamy do czynienia z chorobÄ…, którÄ… trzeba leczyć? Czy pÅ‚odność zagraża życiu lub zdrowiu?
Wszyscy doskonale wiedzÄ…, jak poważne konsekwencje dla zdrowia niesie odrzucenie pÅ‚odnoÅ›ci i walka z niÄ…. Jest oczywiste, że powikÅ‚ania i objawy uboczne nie wystÄ™pujÄ… u wszystkich osób stosujÄ…cych danÄ… metodÄ™. Osoba wybierajÄ…ca okreÅ›lone sposoby musi siÄ™ jednak liczyć z możliwoÅ›ciÄ… wystÄ…pienia takich objawów oraz ze zwiÄ™kszonym ryzykiem zachorowania na choroby zwiÄ…zane ze stosowaniem danego Å›rodka. Podstawowym usprawiedliwieniem dla niszczenia swojego zdrowia jest chęć współżycia wolnego od lÄ™ku przed dzieckiem. BiorÄ…c jednak pod uwagÄ™ to, że żadna ze znanych metod antykoncepcyjnych – może z wyjÄ…tkiem caÅ‚kowitej abstynencji i kastracji – nie jest w 100% skuteczna, nie można pozbyć siÄ™ lÄ™ku. Tymczasem wszystkie metody antykoncepcyjne sprzyjajÄ… nieograniczonemu korzystaniu z seksu, co w Å›wietle najnowszych badaÅ„ socjologicznych i psychologicznych jest niezgodne z naturÄ… czÅ‚owieka. Takie korzystanie z pÅ‚ciowoÅ›ci prowadzi do wzrostu patologii spoÅ‚ecznych (zdrady małżeÅ„skie, rozwody, choroby przenoszone drogÄ… pÅ‚ciowÄ… itp.), wpÅ‚ywajÄ…c negatywnie nie tylko na zdrowie poszczególnej kobiety czy poszczególnego mężczyzny, ale i na zdrowie spoÅ‚eczeÅ„stwa.
W wydanej w Londynie w 1993 r. i przetÅ‚umaczonej w 1995 r. na jÄ™zyk polski książce Antykoncepcja – pytania i odpowiedzi prof. John Guillebaud, znany specjalista w dziedzinie planowania rodziny, przytacza 10 cech idealnej metody planowania rodziny. Przyjrzyjmy siÄ™ tym cechom:
1) 100% bezpieczeÅ„stwa, zarówno bez groźnych, jak i uciążliwych objawów niepożądanych
2) 100% skuteczności
3) brak związku z aktywnością seksualną (tzn. nie wymaga dodatkowych czynności przed samym stosunkiem)
4) odwracalność efektu antykoncepcyjnego
5) skuteczność osiÄ…gniÄ™ta po możliwej do zaakceptowania, prostej i bezbolesnej procedurze – bez polegania na pamiÄ™ci użytkownika (tak, aby zapomnienie o zastosowaniu Å›rodka nie byÅ‚o równoznaczne z zajÅ›ciem w ciążę)
6) prosty sposób „odstawienia” metody, nie wymagajÄ…cy „pytania o pozwolenie”
7) dostępna cena i łatwość dystrybucji
8) możliwość stosowania bez nadzoru personelu służby zdrowia
9) akceptacja przez każdą kulturę, religię i pogląd polityczny
10) możliwość używania i kontrolowania przez kobietÄ™, która – jeżeli chodzi o skuteczność metody – ponosi najwiÄ™ksze ryzyko.
W dalszej części książki autor pisze, że wspóÅ‚czeÅ›nie znane metody planowania rodziny nie speÅ‚niajÄ… wiÄ™kszoÅ›ci kryteriów metody idealnej. Zauważa on wprawdzie, że najbliższe ideaÅ‚owi sÄ… naturalne sposoby rozpoznawania pÅ‚odnoÅ›ci, lecz nie uważa ich za godne polecenia wspóÅ‚czesnemu czÅ‚owiekowi. MajÄ…c trochÄ™ litoÅ›ci dla zwolenników sztucznych sposobów planowania rodziny, nie bÄ™dÄ™ wykazywaÅ‚, jak dalekie sÄ… one od metody idealnej. Postaram siÄ™ natomiast wykazać, jak dobrze naturalne metody planowania rodziny speÅ‚niajÄ… powyższe kryteria.
a) Punkt dotyczÄ…cy bezpieczeÅ„stwa – metody naturalne nie majÄ… żadnych dziaÅ‚aÅ„ ubocznych. Wnioski pÅ‚ynÄ…ce z wyników wielooÅ›rodkowych badaÅ„, opublikowanych w październiku 1996 r. przez Departament Zdrowia i Opieki SpoÅ‚ecznej USA, wskazujÄ…, że metody naturalne pogÅ‚Ä™biajÄ… harmoniÄ™ zwiÄ…zków.
b) Skuteczność. Oto wyniki ostatnich badaÅ„ pochodzÄ…ce z wymienionego wyżej źródÅ‚a:
Jak widać, w 100% skuteczna jest tylko kastracja i jak najbardziej „naturalna” caÅ‚kowita abstynencja. SkÄ…d tak wysokie notowania metod naturalnych? JesteÅ›my przyzwyczajeni do innych liczb, zwÅ‚aszcza w literaturze popularnej. Otóż Amerykanie – jak twierdzÄ…, jako jedyni – przeprowadzili badania skutecznoÅ›ci metody, uwzglÄ™dniajÄ…c to, czy dany użytkownik jednoznacznie ogranicza liczbÄ™ potomstwa, czy tylko wydÅ‚uża odstÄ™py miÄ™dzy kolejnymi dziećmi. Wyżej przedstawione wyniki dotyczÄ… osób zdecydowanie rezygnujÄ…cych z kolejnych dzieci. Przy odkÅ‚adaniu poczÄ™cia (wydÅ‚użaniu odstÄ™pów miÄ™dzy poczÄ™ciami) skuteczność w grupie metod naturalnych w zależnoÅ›ci od metody maleje do nawet 85%; podobnÄ… tendencjÄ™, lecz znacznie mniej nasilonÄ…, wykazujÄ… pozostaÅ‚e sposoby regulacji poczęć. WiÄ™kszość autorytetów jest zgodna co do tego, że czynnikiem decydujÄ…cym o skutecznoÅ›ci danej metody jest motywacja do jej stosowania. Badania amerykaÅ„skie potwierdzajÄ… tÄ™ opiniÄ™.
c) Metody naturalne nie wymagajÄ… żadnych czynnoÅ›ci przed stosunkiem. Para prowadzÄ…ca regularne obserwacje zna swoje okresy pÅ‚odnoÅ›ci. Przed stosunkiem wykonuje najwyżej te czynnoÅ›ci, które sÄ… powiÄ…zane z higienÄ… życia pÅ‚ciowego.
d) Stuprocentowa odwracalność: niczego się nie zaburza, więc nie ma czego odwracać.
e) Procedura naturalnego rozpoznawania pÅ‚odnoÅ›ci na pewno jest bezbolesna, prosta – bo możliwa do opanowania nawet przez osoby nie umiejÄ…ce czytać i pisać (przebadano 19843 skrajnie biedne kobiety w Kalkucie, które stosowaÅ‚y metodÄ™ naturalnÄ…, i uzyskano wynik 99,8% skutecznoÅ›ci); niestety, mankamentem jest to, że trzeba pamiÄ™tać o prowadzeniu obserwacji.
f) Brak kÅ‚opotów z odstawieniem metody.
g) Koszt w warunkach amerykaÅ„skich – od 0 do 60 dolarów za materiaÅ‚y do prowadzenia obserwacji i do nauki metody oraz spotkania konsultacyjne, ewentualnie jeszcze 3 dolary za zeszyt z kartami do obserwacji na 12 cykli. W warunkach polskich – od 0 zÅ‚ do 200 zÅ‚ za materiaÅ‚y do prowadzenia obserwacji i do nauki metody oraz spotkania konsultacyjne w trakcie nauki (po zakoÅ„czeniu kursu można korzystać z bezpÅ‚atnych poradni). Faktem jest ciÄ…gle kulejÄ…ca w warunkach polskich dostÄ™pność do specjalistów w dziedzinie naturalnego planowania rodziny. Ale z perspektywy lat widać, że jest z tym coraz lepiej. W Anglii, Holandii, USA, Australii istniejÄ… rozbudowane sieci usÅ‚ug w dziedzinie naturalnego planowania rodziny. Internet oferuje szeroki zakres informacji, Å‚Ä…cznie z peÅ‚nymi kursami metod wraz z możliwoÅ›ciÄ… konsultacji. Podejmowane sÄ… dziaÅ‚ania w krajach rozwijajÄ…cych siÄ™ wspierane przez WHO, która rekomenduje metody naturalne obok sztucznych.
h) Po nauczeniu się metody wskazane są jedynie konsultacje w razie wątpliwości.
i) Jeżeli metodę stosujemy w postawie otwartości na płodność, to jest ona do zaakceptowania przez chyba wszystkie religie i poglądy polityczne.
j) Metody naturalne sÄ… z definicji przeznaczone dla małżeÅ„stw. StÄ…d ich znaczenie w budowaniu zwiÄ…zku, a także w terapii konfliktów. Nie sposób stosować metod naturalnych w patologicznych zwiÄ…zkach. Ale to nie oznacza, że metoda jest zÅ‚a lub niemożliwa do zaakceptowania, tylko że istnieje konieczność leczenia zwiÄ…zku. JednÄ… z przyczyn patologii zwiÄ…zków jest brak odpowiedzialnoÅ›ci. Metody naturalne niejako zmuszajÄ… do podejmowania odpowiedzialnych decyzji.
To tylko krótki przeglÄ…d. Czy znaleźliÅ›my metodÄ™ idealnÄ…? Autorzy wielu prac podkreÅ›lajÄ…, że metoda speÅ‚niajÄ…ca pierwsze trzy warunki mogÅ‚aby być uznana za idealnÄ…. Wnioski nasuwajÄ… siÄ™ same. ChcÄ™ jednak zaznaczyć, że najważniejsze wcale nie jest to, by wynaleźć najskuteczniejszÄ… i najbezpieczniejszÄ… metodÄ™ ubezpÅ‚adniania pary ludzkiej. Tak naprawdÄ™ nasza przyszÅ‚ość jako narodu i cywilizacji jest w ludziach, którzy zachowujÄ…c Boże przykazania, realizujÄ… Boży zamysÅ‚ dotyczÄ…cy rodziny, dziÄ™ki czemu radoÅ›nie, bez lÄ™ku, szczęśliwie i dojrzale przechodzÄ… przez życie, zostawiajÄ…c zdrowe kolejne pokolenie.
T.D.
Jan Paweł II o grzechu antykoncepcji
Kiedy małżonkowie, uciekajÄ…c siÄ™ do Å›rodków antykoncepcyjnych, oddzielajÄ… od siebie dwa znaczenia, które Bóg Stwórca wpisaÅ‚ w naturÄ™ mężczyzny i kobiety i w dynamizm ich zjednoczenia pÅ‚ciowego, zajmujÄ… postawÄ™ „sÄ™dziów” zamysÅ‚u Bożego i „manipulujÄ…” oraz poniżajÄ… pÅ‚ciowość ludzkÄ…, a wraz z niÄ… osobÄ™ wÅ‚asnÄ… i wspóÅ‚małżonka, faÅ‚szujÄ…c wartość „caÅ‚kowitego” daru z siebie. W ten sposób naturalnej „mowie”, która wyraża obopólny, caÅ‚kowity dar małżonków, antykoncepcja narzuca „mowÄ™” obiektywnie sprzecznÄ…, czyli takÄ…, która nie wyraża caÅ‚kowitego oddania siÄ™ drugiemu; stÄ…d pochodzi nie tylko czynne odrzucenie otwarcia siÄ™ na życie, ale również sfaÅ‚szowanie wewnÄ™trznej prawdy miÅ‚oÅ›ci małżeÅ„skiej, powoÅ‚anej do caÅ‚kowitego osobowego daru.
Jeżeli natomiast małżonkowie, stosujÄ…c siÄ™ do okresów niepÅ‚odnoÅ›ci, szanujÄ… nierozerwalny zwiÄ…zek znaczenia jednoczÄ…cego i rozrodczego pÅ‚ciowoÅ›ci ludzkiej, postÄ™pujÄ… jako „sÅ‚udzy” zamysÅ‚u Bożego i „korzystajÄ…” z pÅ‚ciowoÅ›ci zgodnie z pierwotnym dynamizmem obdarowania „caÅ‚kowitego”, bez manipulacji i znieksztaÅ‚ceÅ„.
(adhortacja apostolska Ojca Świętego Jana Pawła II Familiaris consortio, 32).