Wszystko w życiu Jana PawÅ‚a II „zaczynaÅ‚o siÄ™ u stóp Chrystusa utajonego w NajÅ›wiÄ™tszym Sakramencie” (WstaÅ„cie, chodźmy!, s. 115). A sprawowanie Eucharystii byÅ‚o dla niego „najważniejszym i Å›wiÄ™tym wydarzeniem dnia i centrum caÅ‚ego życia” (Dar i Tajemnica, s. 73).
Zachwycić się Eucharystią
Ojciec ÅšwiÄ™ty w swoich homiliach i przemówieniach, a szczególnie w encyklice Ecclesia de Eucharistia, pragnÄ…Å‚, abyÅ›my zachwycili siÄ™ darem Eucharystii, gdyż Msza Å›w. nie jest jednym z wielu cennych darów, ale jest to dar najwiÄ™kszy, jaki otrzymaliÅ›my od Chrystusa. W Eucharystii Chrystus uczyniÅ‚ „dar z samego siebie, z wÅ‚asnej osoby w jej Å›wiÄ™tym czÅ‚owieczeÅ„stwie, jak też dar Jego dzieÅ‚a zbawienia” (EE 11). Eucharystia jest „źródÅ‚em i zarazem szczytem caÅ‚ego życia chrzeÅ›cijaÅ„skiego. W Niej bowiem zawiera siÄ™ caÅ‚e dobro duchowe KoÅ›cioÅ‚a” (EE 1).
Eucharystia jest najwiÄ™kszym darem i cudem, gdyż uobecnia siÄ™ w Niej tajemnica MÄ™ki, Åšmierci i Zmartwychwstania Chrystusa. „Tajemnica tego cudu polega na dziaÅ‚aniu Ducha ÅšwiÄ™tego, którego kapÅ‚an przyzywa, wyciÄ…gajÄ…c rÄ™ce nad darami chleba i wina: „UÅ›więć te dary mocÄ… Twojego Ducha, aby siÄ™ staÅ‚y CiaÅ‚em i KrwiÄ… naszego Pana Jezusa Chrystusa”. (…) To Duch ÅšwiÄ™ty sprawia, że te wydarzenia urzeczywistniajÄ… siÄ™ na oÅ‚tarzu przez posÅ‚ugÄ™ kapÅ‚ana. KapÅ‚an prawdziwie dziaÅ‚a in persona Christi [w osobie Chrystusa – przyp. red.]” (Dar i Tajemnica, s.74). Wciąż aktualne jest nauczanie Soboru Trydenckiego: „Przez konsekracjÄ™ chleba i wina dokonywa siÄ™ przemiana caÅ‚ej substancji chleba w substancjÄ™ CiaÅ‚a Chrystusa, Pana naszego, i caÅ‚ej substancji wina w substancjÄ™ Jego Krwi. TÄ™ przemianÄ™ trafnie i wÅ‚aÅ›ciwie nazwaÅ‚ Å›wiÄ™ty i katolicki KoÅ›cióÅ‚ przeistoczeniem”. „RzeczywiÅ›cie, Eucharystia jest mysterium fidei, tajemnicÄ…, która przerasta nasze myÅ›li i może być przyjÄ™ta tylko w wierze” (EE15).
Kiedy idziemy na Mszę św., powinno zawsze odżywać w nas zdumienie nad darem Eucharystii.
„W sposób szczególny jednak (to zdumienie) winno towarzyszyć szafarzowi Eucharystii. To on, dziÄ™ki wÅ‚adzy udzielonej mu w sakramencie ÅšwiÄ™ceÅ„, dokonuje przeistoczenia. To on wypowiada z mocÄ… Chrystusowe sÅ‚owa z Wieczernika: «To jest CiaÅ‚o moje, które za was bÄ™dzie wydane... To jest Krew moja, która za was bÄ™dzie wylana...». KapÅ‚an wypowiada te sÅ‚owa, a raczej użycza swoich ust i swojego gÅ‚osu Temu, który wypowiedziaÅ‚ je w Wieczerniku i który chce, ażeby byÅ‚y wypowiadane z pokolenia na pokolenie przez wszystkich, którzy w KoÅ›ciele uczestniczÄ… w sposób sÅ‚użebny w Jego kapÅ‚aÅ„stwie” (EE 5).
Ojciec ÅšwiÄ™ty pragnÄ…Å‚ w nas „to eucharystyczne «zdumienie» rozbudzić”. PisaÅ‚: „Gdy KoÅ›cióÅ‚ sprawuje EucharystiÄ™, pamiÄ…tkÄ™ Å›mierci i zmartwychwstania swojego Pana, to centralne wydarzenie zbawienia staje siÄ™ rzeczywiÅ›cie obecne i «dokonuje siÄ™ dzieÅ‚o naszego Odkupienia».1 Ofiara ta ma do tego stopnia decydujÄ…ce znaczenie dla zbawienia rodzaju ludzkiego, że Jezus zÅ‚ożyÅ‚ jÄ… i wróciÅ‚ do Ojca dopiero wtedy, gdy zostawiÅ‚ nam Å›rodek umożliwiajÄ…cy uczestnictwo w niej, tak jakbyÅ›my byli w niej obecni. W ten sposób każdy wierny może w niej uczestniczyć i korzystać z jej niewyczerpanych owoców (…) PragnÄ™ raz jeszcze przypomnieć tÄ™ prawdÄ™, drodzy Bracia i Siostry, adorujÄ…c razem z wami tÄ™ tajemnicÄ™: tajemnicÄ™ wielkÄ…, tajemnicÄ™ miÅ‚osierdzia. Cóż wiÄ™kszego Jezus mógÅ‚ uczynić dla nas? Prawdziwie, w Eucharystii objawia nam miÅ‚ość, która posuwa siÄ™ «aż do koÅ„ca» (por. J 13, 1) — miÅ‚ość, która nie zna miary” (EE 11).
Ofiara eucharystyczna uobecnia nie tylko tajemnicÄ™ mÄ™ki i Å›mierci Zbawiciela, lecz także tajemnicÄ™ Zmartwychwstania, w której ofiara znajduje swoje wypeÅ‚nienie. Jako żywy i zmartwychwstaÅ‚y, Chrystus może uczynić siebie w Eucharystii «chlebem życia» (J 6, 35. 48), «chlebem żywym» (J 6, 51) (EE 14).
Uczestniczyć w pełni
W peÅ‚ni i owocnie uczestniczymy we Mszy Å›w., „kiedy w Komunii przyjmujemy CiaÅ‚o i Krew Pana”. Jednoczymy siÄ™ wtedy wewnÄ™trznie z Chrystusem: „otrzymujemy Tego, który ofiarowaÅ‚ siÄ™ za nas, otrzymujemy Jego CiaÅ‚o, które zÅ‚ożyÅ‚ za nas na Krzyżu, oraz Jego Krew, którÄ… przelaÅ‚ «za wielu (...) na odpuszczenie grzechów» (Mt 26, 28). (…) Sam Jezus zapewnia, że owo zjednoczenie, zwiÄ…zane przez Niego przez analogiÄ™ ze zjednoczeniem, jakie ma miejsce w życiu trynitarnym, naprawdÄ™ siÄ™ realizuje” (EE 16).
„Kto siÄ™ karmi Chrystusem w Eucharystii, nie potrzebuje wyczekiwać zaÅ›wiatów, żeby otrzymać życie wieczne: posiada je już na ziemi, jako przedsmak przyszÅ‚ej peÅ‚ni, która obejmie czÅ‚owieka do koÅ„ca. W Eucharystii otrzymujemy także gwarancjÄ™ zmartwychwstania ciaÅ‚, które nastÄ…pi na koÅ„cu Å›wiata: «Kto spożywa moje CiaÅ‚o i pije mojÄ… Krew, ma życie wieczne, a Ja go wskrzeszÄ™ w dniu ostatecznym» (J 6, 54). Ta gwarancja przyszÅ‚ego zmartwychwstania wypÅ‚ywa z faktu, że CiaÅ‚o Syna Bożego, pozostawione jako pokarm, jest chwalebnym CiaÅ‚em ZmartwychwstaÅ‚ego. W Eucharystii — żeby tak powiedzieć — staje siÄ™ dostÄ™pna «tajemnica» zmartwychwstania. Dlatego też sÅ‚usznie Å›w. Ignacy AntiocheÅ„ski okreÅ›laÅ‚ Chleb eucharystyczny jako «lekarstwo nieÅ›miertelnoÅ›ci, antidotum na Å›mierć» (EE 18).
Adorować Jezusa – oprzeć gÅ‚owÄ™ na Jego piersi
Jan PaweÅ‚ II zachÄ™ca nas do adorowania NajÅ›wiÄ™tszego Sakramentu. Pisze: „Kult, jakim otaczana jest Eucharystia poza MszÄ… Å›w., ma nieocenionÄ… wartość w życiu KoÅ›cioÅ‚a. Jest on Å›ciÅ›le zwiÄ…zany ze sprawowaniem Ofiary eucharystycznej. Obecność Chrystusa pod Å›wiÄ™tymi postaciami, które sÄ… zachowane po Mszy Å›w. — obecność, która trwa, dopóki istniejÄ… postaci chleba i wina4 — wywodzi siÄ™ ze sprawowania Ofiary i sÅ‚uży Komunii sakramentalnej i duchowej. Jest wiÄ™c zadaniem pasterzy KoÅ›cioÅ‚a, aby również poprzez wÅ‚asne Å›wiadectwo zachÄ™cali do kultu eucharystycznego, do trwania na adoracji przed Chrystusem obecnym pod postaciami eucharystycznymi, szczególnie podczas wystawienia NajÅ›wiÄ™tszego Sakramentu.
PiÄ™knie jest zatrzymać siÄ™ z Nim i jak umiÅ‚owany UczeÅ„ oprzeć gÅ‚owÄ™ na Jego piersi (por.J 13, 25), poczuć dotkniÄ™cie nieskoÅ„czonÄ… miÅ‚oÅ›ciÄ… Jego Serca. Jeżeli chrzeÅ›cijaÅ„stwo ma siÄ™ wyróżniać w naszych czasach przede wszystkim «sztukÄ… modlitwy», jak nie odczuwać odnowionej potrzeby dÅ‚uższego zatrzymania siÄ™ przed Chrystusem obecnym w NajÅ›wiÄ™tszym Sakramencie na duchowej rozmowie, na cichej adoracji w postawie peÅ‚nej miÅ‚oÅ›ci? Ileż to razy, moi drodzy Bracia i Siostry, przeżywaÅ‚em to doÅ›wiadczenie i otrzymaÅ‚em dziÄ™ki niemu siÅ‚Ä™, pociechÄ™ i wsparcie! (…). Eucharystia jest nieocenionym skarbem: nie tylko jej sprawowanie, lecz także jej adoracja poza MszÄ… Å›w. pozwala zaczerpnąć z samego źródÅ‚a Å‚aski” (EE 25).
Eucharystia i spowiedź
Ojciec ÅšwiÄ™ty ostrzega nas przed tym, abyÅ›my nigdy nie przyjmowali Komunii Å›w. w stanie grzechu ciężkiego. Pisze: „«Niech przeto czÅ‚owiek baczy na siebie samego, spożywajÄ…c ten chleb i pijÄ…c z tego kielicha» (1 Kor11, 28). ÅšwiÄ™ty Jan Chryzostom z caÅ‚Ä… mocÄ… swojej elokwencji nawoÅ‚ywaÅ‚ wiernych: «Również ja podnoszÄ™ gÅ‚os, proszÄ™, bÅ‚agam i zaklinam, aby nie zbliżać siÄ™ do tego Å›wiÄ™tego StoÅ‚u z nieczystym i skażonym sumieniem. Takie przystÄ™powanie, nawet jeÅ›li tysiÄ…c razy dotykamy CiaÅ‚a Pana, nigdy nie bÄ™dzie mogÅ‚o siÄ™ nazywać komuniÄ…, lecz wyrokiem, niepokojem i powiÄ™kszeniem kary».
IdÄ…c po tej linii, sÅ‚usznie stwierdza Katechizm KoÅ›cioÅ‚a Katolickiego: «JeÅ›li ktoÅ› ma Å›wiadomość grzechu ciężkiego, przed przyjÄ™ciem Komunii powinien przystÄ…pić do sakramentu Pojednania». PragnÄ™ zatem przypomnieć, że obowiÄ…zuje i zawsze bÄ™dzie miaÅ‚a moc prawnÄ… w KoÅ›ciele norma, jakÄ… Sobór Trydencki skonkretyzowaÅ‚ surowe napomnienie apostoÅ‚a PawÅ‚a, potwierdzajÄ…c, że w celu godnego przyjÄ™cia Eucharystii «ci, którzy Å›wiadomi sÄ… ciężkiego grzechu, jakkolwiek sÄ…dziliby, że za niego żaÅ‚ujÄ…, o ile mogÄ… mieć spowiednika, powinni najpierw odbyć sakramentalnÄ… spowiedź» (EE 36).
Sakramenty Eucharystii i Pojednania sÄ… ze sobÄ… Å›ciÅ›le zwiÄ…zane. JeÅ›li Eucharystia w sposób sakramentalny uobecnia odkupieÅ„czÄ… OfiarÄ™ Krzyża, oznacza to, iż wynika z niej nieustanna potrzeba nawrócenia, osobistej odpowiedzi na wezwanie, jakie Å›w. PaweÅ‚ skierowaÅ‚ do chrzeÅ›cijan w Koryncie: «W imiÄ™ Chrystusa prosimy: pojednajcie siÄ™ z Bogiem!» (2 Kor 5, 20). Jeżeli wiÄ™c chrzeÅ›cijanin ma na sumieniu brzemiÄ™ grzechu ciężkiego, to, aby mógÅ‚ mieć peÅ‚ny udziaÅ‚ w Ofierze Eucharystycznej, obowiÄ…zkowÄ… staje siÄ™ droga pokuty, poprzez sakrament Pojednania” (EE 37).
Gdy uczestniczyÅ‚o siÄ™ we Mszy Å›w. odprawianej przez Jana PawÅ‚a II, nie można byÅ‚o nie odnieść wrażenia, że przebywa on w innej przestrzeni. Jego powaga, skupienie, jakaÅ› caÅ‚kowita koncentracja na tym, co siÄ™ dzieje na oÅ‚tarzu, nie przeszkadzaÅ‚y w tym, że wÅ‚Ä…czaÅ‚ w tÄ™ koncentracjÄ™ wszystkich obecnych, jakby caÅ‚y Å›wiat. Każdy mógÅ‚ siÄ™ czuć zaproszony do tej przestrzeni sacrum, w której odprawia siÄ™ tajemnica przeistoczenia. Z twarzy Ojca ÅšwiÄ™tego i caÅ‚ego jego zachowania widziaÅ‚o siÄ™, że On nie tylko wierzy, ale wie, Kto jest na oÅ‚tarzu i w jego rÄ™kach. Dla Jana PawÅ‚a II Eucharystia byÅ‚a kulminacyjnym momentem każdego dnia, to byÅ‚ Skarb najwyższy dany przez Boga czÅ‚owiekowi, Dar najcenniejszy w najpokorniejszej postaci.
Z biegiem lat swego pontyfikatu Ojciec ÅšwiÄ™ty pragnÄ…Å‚ coraz gÅ‚Ä™biej ukazać ludziom tajemnicÄ™ Eucharystii, stÄ…d encyklika Ecclesia de Eucharistia z 2003 roku i ogÅ‚oszenie Roku Eucharystii. W ostatnich tygodniach życia wracaÅ‚ do tej prawdy naszej wiary szczególnie czÄ™sto. PowinniÅ›my dziedzictwo jego wiary w EucharystiÄ™ przejąć i wcielać je w swoje codzienne życie.