Autor: ks. Mieczysław Piotrowski TChr,
MiÅ‚ujcie siÄ™! 1/2002 → Temat numeru
Sanktuarium Matki Bożej Guadalupe znajduje siÄ™ w Mexico City. Jest to potężna metropolia liczÄ…ca 20 milionów mieszkaÅ„ców. Ogromne miasto zostaÅ‚o zbudowane na obszarze wysokogórskiej doliny (2240 m n.p.m.), otoczone jest szczytami gór o wysokoÅ›ci blisko 6000 m n.p.m. ZnajdowaÅ‚y siÄ™ tam trzy ogromne jeziora z licznymi wyspami.
Aztekowie osiedlili siÄ™ w tej dolinie i w pierwszej poÅ‚owie XIV w. na wyspie, w pobliżu zachodniego brzegu jeziora Texcoco, zaÅ‚ożyli swojÄ… stolicÄ™ o nazwie Tenochtitlan. To miasto-paÅ„stwo bardzo szybko siÄ™ rozwijaÅ‚o, ponieważ jego mieszkaÅ„cy z wielkim okrucieÅ„stwem i bezwzglÄ™dnoÅ›ciÄ… podbijali inne plemiona. W ten sposób Aztekowie stawali siÄ™ jedynymi wÅ‚adcami w caÅ‚ym rejonie, budujÄ…c swoje potężne paÅ„stwo i cywilizacjÄ™ na „krwi” dziesiÄ…tków tysiÄ™cy ludzi.
Ocenia siÄ™, że kiedy w 1519 r. wojska hiszpaÅ„skie pod wodzÄ… Hernando Cortesa zdobywaÅ‚y Meksyk, w 38 prowincjach tego kraju mieszkaÅ‚o okoÅ‚o 10 milionów Indian. Sama stolica Tenochtitlan (dziÅ› Mexico City) liczyÅ‚a 200 tysiÄ™cy mieszkaÅ„ców. Hiszpanie byli zachwyceni jego widokiem. Aztekowie stworzyli wysokÄ… cywilizacjÄ™, ale w niektórych dziedzinach wiedzy byli zacofani. Nie znali koÅ‚a, praw fizyki, sklepieÅ„ Å‚ukowych. PanowaÅ‚ wÅ›ród nich prawdziwy kult astrologii, magii oraz różnego rodzaju przesÄ…dów, w czym specjalizowaÅ‚a siÄ™ i przewodziÅ‚a kasta kapÅ‚anów zawodowo praktykujÄ…cych magiÄ™. To wÅ‚aÅ›nie ci kapÅ‚ani-magowie stworzyli jednÄ… z najbardziej przerażajÄ…cych i barbarzyÅ„skich religii, w której w sposób oczywisty dziaÅ‚aÅ‚y diabelskie moce. Aztekowie starali siÄ™ zjednać przychylność wielu bogów i bogiÅ„, którymi dla nich byÅ‚y siÅ‚y natury: sÅ‚oÅ„ce, księżyc, deszcz, wiatr, ogieÅ„ itd. Wybudowali setki kompleksów Å›wiÄ…tynnych – piramid, gdzie nieustannie skÅ‚adali ofiary z ludzi. Wierzyli, że tylko w ten sposób zapewniÄ… sobie deszcz, codzienny wschód sÅ‚oÅ„ca, uniknÄ… zarazy, gÅ‚odu oraz innych nieszczęść. Aztekowie uważali siebie za „ludzi sÅ‚oÅ„ca”, czyli naród wybrany przez nienasyconego boga Huizilopochtli. Czuli siÄ™ zmuszeni skÅ‚adać bogom pokarm z ludzkiej krwi. Ofiarami byli najczęściej niewolnicy albo jeÅ„cy wojenni. W samym centrum miasta Tenochtitlan w 1487 r. skoÅ„czono budowÄ™ gÅ‚ównej Å›wiÄ…tyni, w ksztaÅ‚cie podwójnej piramidy, poÅ›wiÄ™conej bożkowi Huizilopochtli i bożkowi deszczu Tlalocowi. W czasie jej otwarcia, w ciÄ…gu zaledwie czterech dni zamordowano w rytualnej ofierze okoÅ‚o 20 tysiÄ™cy jeÅ„ców. DÅ‚ugowÅ‚osi kapÅ‚ani przy pomocy kamiennego noża rozcinali pierÅ› żyjÄ…cej ofierze i wyrywali bijÄ…ce serce, aby wznieść je ku sÅ‚oÅ„cu w geÅ›cie ofiary i przebÅ‚agania. ZachowaÅ‚a siÄ™ aztecka ikonografia przedstawiajÄ…ca ten makabryczny rytuaÅ‚. Ponieważ azteckie bóstwa domagaÅ‚y siÄ™ tysiÄ™cy ofiar, wynaleziono tak zwane wojny kwietne, czyli Å‚apanie ludzi z innych plemion, aby można byÅ‚o każdego miesiÄ…ca skÅ‚adać ich w ofierze dla najważniejszego boga, którym byÅ‚ „pierzasty wąż”.
Aztekowie stosowali jeszcze bardziej makabryczne sposoby składania ofiar z ludzi. W książce M. Meyera i W. Shermana The Course of Mexican
History czytamy, że na poczÄ…tku XIV w. Aztekowie walczyli jako najemnicy Coxcoxa, wÅ‚adcy miasta Culhuacanu, które leżaÅ‚o na poÅ‚udniowym brzegu jeziora. Kiedy zdobyli pobliskie miasto Xochimilco, przesÅ‚ali Coxcoxowi jako dowód zwyciÄ™stwa 8 tysiÄ™cy ludzkich uszu. Coxcox zgodziÅ‚ siÄ™ na to, aby z jego córki uczynili azteckÄ… boginiÄ™. Bez wiedzy ojca księżniczkÄ™ żywcem obdarto ze skóry i zÅ‚ożono w ofierze. Później Aztekowie zaprosili Coxcoxa na ucztÄ™ wydanÄ… ku jego czci. Ku swojemu przerażeniu zauważyÅ‚, że jeden z tancerzy, który miaÅ‚ go zabawiać, jest „ubrany” w skórÄ™ jego córki. Coxcox wpadÅ‚ w gniew, zebraÅ‚ armiÄ™ i rozproszyÅ‚ barbarzyÅ„ców. Aztekowie bardzo czÄ™sto stosowali praktykÄ™ zdzierania żywcem skóry w czasie skÅ‚adania ofiar z ludzi bożkowi Xipe Totek. Szczytem rytualnego barbarzyÅ„stwa Azteków byÅ‚ kanibalizm. Spożywali ciaÅ‚a ofiar i uważali to za boski rytuaÅ‚ i najwiÄ™ksze, prawdziwie królewskie wyróżnienie. W 1519 r. król Azteków Montezuma w geÅ›cie szczególnej goÅ›cinnoÅ›ci wobec Corteza i Hiszpanów poczÄ™stowaÅ‚ ich podczas przyjÄ™cia daniem z ludzkich serc.
Aztecki rytuaÅ‚ wymagaÅ‚, by dla wiÄ™kszej satysfakcji bogów zadawano ofiarom jak najwiÄ™ksze cierpienia. W czasie suszy bożkowi deszczu Tlalocowi skÅ‚adano ofiary z dzieci. Przed uÅ›mierceniem wyrywano im paznokcie, aby wylaÅ‚y jak najwiÄ™cej Å‚ez, bo tylko dziÄ™ki Å‚zom bożek mógÅ‚ zesÅ‚ać upragniony deszcz.
BarbarzyÅ„ska religia i cywilizacja Azteków zostaÅ‚y zniszczone w latach 1519-1520 przez garstkÄ™ hiszpaÅ„skich rycerzy, 550 ludzi i 16 koni, którymi dowodziÅ‚ kapitan Hernan Cortes. Hiszpanie wylÄ…dowali na póÅ‚wyspie Jukatan i szli wzdÅ‚uż wybrzeża. Plemiona indiaÅ„skie, które miaÅ‚y już dosyć krwawego terroru i panowania Azteków, doÅ‚Ä…czaÅ‚y siÄ™ do Hiszpanów, aby razem zdobywać azteckÄ… stolicÄ™ Tenochtitlan. Wieść o zbliżajÄ…cych siÄ™ wojskach biaÅ‚ych ludzi na koniach wprawiÅ‚a w przerażenie przesÄ…dnych Azteków, a szczególnie ich króla Montezuma, który wierzyÅ‚ przepowiedniom mówiÄ…cym, że w 1519 r. powróci legendarny król-bóg. Cortes wkroczyÅ‚ do Tenochtitlanu 8 listopada 1519 r. i zostaÅ‚ przywitany przez króla jako oczekiwany bóg. Hiszpanów zakwaterowano w najpiÄ™kniejszych paÅ‚acach. Po szeÅ›ciu miesiÄ…cach pobytu w mieÅ›cie Cortes zostawiÅ‚ 140 swoich żoÅ‚nierzy, a z pozostaÅ‚ymi wyruszyÅ‚ na wybrzeże Veracruz, aby rozprawić siÄ™ ze zbuntowanymi wojskami Narvaeza. Cortes rozgromiÅ‚ przeciwnika, a pokonani żoÅ‚nierze ochoczo zasilili jego oddziaÅ‚y. Tymczasem w Tenochtitlanie Aztekowie wzniecili powstanie przeciwko Hiszpanom. Kiedy Cortes dotarÅ‚ do stolicy, trwaÅ‚a tam zaciÄ™ta walka. 30 czerwca 1520 r. pod osÅ‚onÄ… nocy Hiszpanie zaczÄ™li siÄ™ wycofywać z miasta. Tylko części wojska udaÅ‚o siÄ™ ujść z życiem, pozostali albo zginÄ™li w walkach, albo zostali zÅ‚ożeni w ofierze bożkom w azteckich Å›wiÄ…tyniach. Po przegranej walce Cortes przegrupowaÅ‚ swoje oddziaÅ‚y i wzmocniony przez okoÅ‚o 100 tysiÄ™cy sprzymierzonych Indian w maju 1521 r. przypuÅ›ciÅ‚ szturm na stolicÄ™ azteckiego paÅ„stwa. Po ciężkich walkach Tenochtitlan zostaÅ‚o zdobyte 13 sierpnia 1521 r. JednÄ… z pierwszych decyzji konkwistadorów byÅ‚o zniszczenie makabrycznych Å›wiÄ…tyÅ„ azteckich bóstw. Na miejscu najwiÄ™kszej Å›wiÄ…tyni „pierzastego węża” powstaÅ‚ koÅ›cióÅ‚ Santiago de Tlaltelolco. Misjonarze katoliccy wyruszyli w teren, otwierajÄ…c katolickie koÅ›cioÅ‚y, szkoÅ‚y, sierociÅ„ce, szpitale. Jednak mocno zakorzenione zwyczaje pogaÅ„skie sprawiaÅ‚y, że kandydatów do przyjÄ™cia religii katolickiej byÅ‚o relatywnie maÅ‚o. Sytuacja ulegÅ‚a radykalnej zmianie dopiero po objawieniach Matki Bożej w 1531 r. na wzgórzu Tepeyac.