Portugalia - masoneria - Fatima. W 90-lecie objawień Matki Bożej w Fatimie (cz. I)
Autor: Grzegorz Kucharczyk,
MiÅ‚ujcie siÄ™! 3/2007 → Karty historii KoÅ›cioÅ‚a
ZdawaÅ‚oby siÄ™, że objawienia Maryi w Fatimie przypadÅ‚y na najmniej sprzyjajÄ…cÄ… im porÄ™, a tymczasem – dziÄ™ki kontekstowi politycznemu – ukazaÅ‚y one tym dobitniej, że Bóg dziaÅ‚a poprzez wydarzenia historyczne i że do Niego należy ostateczne zwyciÄ™stwo.
PoczÄ…tki antyklerykalnej republiki
W 1910 r. przewrót republikaÅ„ski poÅ‚ożyÅ‚ kres istnieniu w Portugalii monarchii. Do wÅ‚adzy doszÅ‚y ugrupowania republikaÅ„skie, mocno infiltrowane przez masoneriÄ™ i od lat nie kryjÄ…ce swoich antykatolickich fobii i uprzedzeÅ„. Jeszcze podczas trwania puczu, który zmusiÅ‚ do emigracji króla Manuela II (5 X 1910), wystÄ…pieniom antymonarchicznym towarzyszyÅ‚y napaÅ›ci (czÄ™sto inspirowane przez loże masoÅ„skie) na osoby duchowne i w ogóle na ludzi wierzÄ…cych. W wyniku tych aktów agresji zginęło dwóch księży lazarystów, a do koÅ„ca roku zamordowano co najmniej 15 księży i zakonników; ponadto bandy „populares” (zÅ‚ożone z przedstawicieli republikaÅ„skiej „ulicy”) ciężko pobiÅ‚y w tym samym czasie ponad stu duchownych.
Na porzÄ…dku dziennym (nie tylko w stolicy, ale również na prowincji) byÅ‚y napaÅ›ci na koÅ›cioÅ‚y (tylko przez cztery dni trwania republiki zdemolowano 20 Å›wiÄ…tyÅ„) oraz domy zakonne (wrogiem republiki okazaÅ‚y siÄ™ m.in. przyrzÄ…dy laboratoryjne znalezione w jezuickim kolegium w Campolide pod LizbonÄ…, które doszczÄ™tnie zniszczono). Poza tym zaatakowano i zniszczono redakcje katolickich pism w Lizbonie (Portugal) oraz w Porto (Palavra).
Antykatolickie pogromy republika portugalska ujęła w „ramy systemowe”. Jak pisze polski badacz tego zagadnienia prof. T. Wituch: „dziaÅ‚ania wymierzone przeciw KoÅ›cioÅ‚owi nie byÅ‚y przypadkowe. AntykoÅ›cielna i antykatolicka polityka, zainicjowana przez pierwszy rzÄ…d republikaÅ„ski, byÅ‚a aż do 1918 roku niezmiennym i pierwszoplanowym wÄ…tkiem poczynaÅ„ republikanów”.
PostaciÄ… symbolicznie wrÄ™cz zwiÄ…zanÄ… z antykatolickÄ… politykÄ… portugalskiej republiki byÅ‚ Alfonso Costa – profesor prawa w Coimbrze, brat lożowy, a przede wszystkim minister sprawiedliwoÅ›ci (w przyszÅ‚oÅ›ci również premier). Costa – portugalski odpowiednik Émile’a Combes’a, naczelnego laicyzatora III Republiki w latach 1902 – 1905 – miaÅ‚ ambicjÄ™ w ciÄ…gu dwóch pokoleÅ„ caÅ‚kowicie wyplenić katolicyzm w Portugalii (czytaj: zdechrystianizować ten kraj).
Jak masoneria wykorzeniała katolicyzm w Portugalii
Podobnie jak wczeÅ›niej we Francji czy podczas niemieckiego kulturkampfu, wojna z katolicyzmem w Portugalii rozpoczęła siÄ™ od uderzenia w zakony. Już 8 października 1910 r. (trzy dni po zwyciÄ™stwie rewolucji, a wiÄ™c traktowano sprawÄ™ priorytetowo) rzÄ…d opublikowaÅ‚ opracowany przez ministra CostÄ™ dekret obwieszczajÄ…cy kasatÄ™ wszystkich zgromadzeÅ„ zakonnych w Portugalii. Jak zawsze (na wzór Francji i Niemiec) na pierwszy ogieÅ„ poszli jezuici. W trybie natychmiastowym aresztowano i wydalono z Portugalii wszystkich (388) czÅ‚onków Towarzystwa Jezusowego.
Podobnie jak to siÄ™ dziaÅ‚o podczas innych toczonych wówczas w Europie antykatolickich „wojen o kulturÄ™”, usuniÄ™to w Portugalii nauczanie religii w szkoÅ‚ach (22 X 1910), a osobom duchownym oraz instytucjom koÅ›cielnym zakazano nauczania – nie tylko w szkoÅ‚ach paÅ„stwowych, ale również w prywatnych.
Dekret z 18 X 1910 r. nakazujÄ…cy usuniÄ™cie symboli katolickich z budynków użytecznoÅ›ci publicznej oznaczaÅ‚ ogólnokrajowÄ… akcjÄ™ dekrucyfikacyjnÄ… w szkoÅ‚ach i urzÄ™dach. Z przysiÄ…g oraz urzÄ™dowych oÅ›wiadczeÅ„ usuniÄ™to wszelkie odwoÅ‚ania siÄ™ do Boga. Katolickie Å›wiÄ™ta pozbawiono charakteru Å›wiÄ…t paÅ„stwowych; jako dni wolne od pracy ostaÅ‚y siÄ™ tylko niedziele, w urzÄ™dowej nomenklaturze okreÅ›lane jako „dni odpoczynku” (dekret z 26 X 1910).
Osobny dekret usuwaÅ‚ kapelanów z armii, a wojskowym zakazano uczestnictwa w religijnych nabożeÅ„stwach w mundurze. Nadzór nad katolickimi organizacjami, a nawet nad czynnoÅ›ciami liturgicznymi, zostaÅ‚ oddany w rÄ™ce cywilnych komisarzy mianowanych przez wÅ‚adze (nie trzeba dodawać, że byli to w wiÄ™kszoÅ›ci wolnomularze albo ich zwolennicy). To oni – a nie na przykÅ‚ad proboszczowie – mieli decydować nie tylko o zgodzie na odprawienie nabożeÅ„stwa poza murami Å›wiÄ…tyni (np. procesji Bożego CiaÅ‚a), ale również o liczbie i terminie nabożeÅ„stw w obrÄ™bie danego koÅ›cioÅ‚a. Ponadto duchownym zakazano noszenia sutann lub habitów w miejscach publicznych.
Październikowa rewolucja Alfonsa Costy nie oszczÄ™dziÅ‚a również jego macierzystej uczelni – uniwersytetu w Coimbrze. 23 X 1910 r. zlikwidowano obecny tam od szeÅ›ciu stuleci wydziaÅ‚ teologiczny. MiesiÄ…c później z wydziaÅ‚u prawa usuniÄ™to katedrÄ™ prawa koÅ›cielnego (prawo kanoniczne wykÅ‚adano w Coimbrze od Å›redniowiecza).
IntegralnÄ… częściÄ… antykatolickiego ustawodawstwa byÅ‚y zmiany przeprowadzone przez rzÄ…d republikaÅ„ski w prawie rodzinnym. 3 XI 1910 r. zalegalizowano i znacznie uÅ‚atwiono rozwody. Opublikowany w Å›wiÄ™ta Bożego Narodzenia (datÄ™ wybrano nieprzypadkowo) roku 1910 dekret zrównywaÅ‚ w sensie prawnym konkubinat z legalnie zwartym małżeÅ„stwem, co w praktyce legalizowaÅ‚o poligamiÄ™.
Z perspektywy republikaÅ„skiej czymÅ› naturalnym byÅ‚o doprowadzenie do zerwania stosunków dyplomatycznych ze StolicÄ… ApostolskÄ…. 19 X 1910 r. nuncjusz apostolski musiaÅ‚ opuÅ›cić PortugaliÄ™; wczeÅ›niej powróciÅ‚ do Lizbony wezwany do kraju przez rzÄ…d republikaÅ„ski portugalski ambasador przy Stolicy Apostolskiej.
ZwieÅ„czeniem antykoÅ›cielnej polityki republiki byÅ‚ wzorowany na francuskim prawie z 1905 r. dekret o rozdziale KoÅ›cioÅ‚a od paÅ„stwa, opublikowany 20 IV 1911 r. SÅ‚owo „rozdziaÅ‚” byÅ‚o tylko zasÅ‚onÄ… dymnÄ…. W istocie chodziÅ‚o o wypchniÄ™cie nie tyle KoÅ›cioÅ‚a, ile katolicyzmu ze sfery publicznej oraz radykalne ograniczenie swobód KoÅ›cioÅ‚a.
Na mocy owego dekretu caÅ‚a wÅ‚asność należąca do KoÅ›cioÅ‚a zostaÅ‚a skonfiskowana przez paÅ„stwo. Budynki koÅ›cielne miaÅ‚y być odtÄ…d przez paÅ„stwo „dzierżawione”, ale nie osobom duchownym czy instytucjom koÅ›cielnym, ale „stowarzyszeniom kultowym” (rozwiÄ…zanie wprost zaczerpniÄ™te z wzorca francuskiego). Przy czym taka „dzierżawa” mogÅ‚a być natychmiast odwoÅ‚ana przez wÅ‚adze paÅ„stwowe, bez podania przyczyn. Jednak w odróżnieniu od francuskiego pierwowzoru portugalskie prawo zakazywaÅ‚o księżom nawet przynależnoÅ›ci do tych stowarzyszeÅ„ (a co dopiero kierowania nimi).
Dekret z 20 IV 1911 r. przewidywaÅ‚ ponadto, że w Portugalii majÄ… pracować tylko ci księża, którzy ukoÅ„czyli studia teologiczne w Portugalii (mimo że, jak widzieliÅ›my na przykÅ‚adzie polityki wÅ‚adz wobec uniwersytetu w Coimbrze, te możliwoÅ›ci byÅ‚y radykalnie pomniejszane). ChodziÅ‚o o zamkniÄ™cie drzwi przed duchownymi, którzy wyksztaÅ‚cenie zdobyli na przykÅ‚ad w Rzymie.
W prawie o rozdziale KoÅ›cioÅ‚a od paÅ„stwa znalazÅ‚ siÄ™ również zapis obligujÄ…cy osoby duchowne do „oficjalnego korespondowania za pomocÄ… poczty jedynie z wÅ‚adzami publicznymi, a nie miÄ™dzy sobÄ…”. Publikacja i odczytywanie w koÅ›cioÅ‚ach listów pasterskich biskupów (a także papieża) byÅ‚o każdorazowo uzależnione od zgody wÅ‚adz.
Autorów dekretu absorbowaÅ‚a również kwestia dzwonów koÅ›cielnych, a wÅ‚aÅ›ciwie ich dźwiÄ™ku. Postanowiono wiÄ™c, że bicie dzwonów w nocy bÄ™dzie odtÄ…d zakazane, a rozstrzygniÄ™cie co do dalszego istnienia dzwonów oddano w gestiÄ™ wÅ‚adz municypalnych.
Krytykowanie zapisów prawa o rozdziale KoÅ›cioÅ‚a od paÅ„stwa oraz „innych praw odnoszÄ…cych siÄ™ do KoÅ›cioÅ‚ów”, jak również negatywne ocenianie „wÅ‚adz publicznych czy też jakiejkolwiek ich czynnoÅ›ci lub formy rzÄ…du, bÄ…dź też praw Republiki” byÅ‚y zagrożone karÄ… wiÄ™zienia oraz utratÄ… uposażenia.
Dekret o rozdziale przewidywaÅ‚ bowiem, że duchowni majÄ… być utrzymywani z „pensji paÅ„stwowych”. W rzeczywistoÅ›ci owe „pensje” pochodziÅ‚y w caÅ‚oÅ›ci ze skÅ‚adek wiernych, z których 1/3 i tak zabieraÅ‚o paÅ„stwo. Aby jeszcze dotkliwiej upokorzyć portugalskich katolików, Alfonso Costa i jego lożowi bracia umieÅ›cili w dekrecie zapis, że wspomniane uposażenia miaÅ‚y również przysÅ‚ugiwać księżom, którzy wczeÅ›niej zostali pozbawieni swoich urzÄ™dów przez wÅ‚adze koÅ›cielne (np. z powodów obyczajowych). Tym samym pieniÄ…dze pochodzÄ…ce ze skÅ‚adek wiernych mieli otrzymywać także ci księża, którzy zÅ‚amali celibat, a po ich Å›mierci „pensja” miaÅ‚a przechodzić na wdowy po nich albo na ich dzieci.
Stanowcza postawa papieża i biskupów
W obliczu otwartej wojny wypowiedzianej KoÅ›cioÅ‚owi przez sterowanÄ… przez masonów republikÄ™ portugalscy biskupi wystosowali do wiernych 24 XII 1910 r. list pasterski. PodkreÅ›lajÄ…c swojÄ… lojalność wobec republiki, hierarchowie zakazali jednoczeÅ›nie katolikom brania udziaÅ‚u w jakichkolwiek akcjach wymierzonych w KoÅ›cióÅ‚. WÅ‚adze zakazaÅ‚y publikacji i odczytywania tego listu. Zakazu nie posÅ‚uchaÅ‚ biskup Porto, co kosztowaÅ‚o go uwiÄ™zienie w Lizbonie.
W odpowiedzi na dekret o rozdziale KoÅ›cioÅ‚a od paÅ„stwa biskupi Portugalii raz jeszcze wystosowali wspólny list pasterski do wiernych w dniu 5 V 1911 r. Zaprotestowali w nim przeciwko temu nowemu, antykoÅ›cielnemu prawu. W konsekwencji wÅ‚adze wydaÅ‚y wyrok banicji na patriarchÄ™ Lizbony Antonia Mendesa Belo i biskupów z Braganzy, Faro, Lamego, Portalegre oraz Viseu (w wiÄ™zieniu już wczeÅ›niej przebywaÅ‚ biskup Porto). W ten sposób caÅ‚y episkopat Portugalii znalazÅ‚ siÄ™ na wygnaniu. ByÅ‚a to rzecz bez precedensu w historii tego kraju i niespotykana w dziejach żadnego innego paÅ„stwa.
RozpÄ™tane przez republikÄ™ (czytaj: masoneriÄ™) przeÅ›ladowania KoÅ›cioÅ‚a w Portugalii spotkaÅ‚y siÄ™ ze zdecydowanÄ… reakcjÄ… Rzymu. Papież Pius X ogÅ‚osiÅ‚ 24 maja 1911 r. encyklikÄ™ Iamdudum Lusitaniae. PotÄ™piÅ‚ w niej „wystÄ™pny i szkodliwy” dekret o rozdziale KoÅ›cioÅ‚a od paÅ„stwa, nazywajÄ…c go „prawem, które pogardza Bogiem i odrzuca wiarÄ™ katolickÄ…”. Ojciec ÅšwiÄ™ty nie miaÅ‚ też wÄ…tpliwoÅ›ci co do celu tego i innych antykoÅ›cielnych praw: „sprowadzenie KoÅ›cioÅ‚a do poddaÅ„stwa wobec PaÅ„stwa, poprzez przeÅ›ladowanie Go we wszystkim, co dotyczy Jego Å›wiÄ™tej wÅ‚adzy i ducha”.
MiarÄ… zacietrzewienia portugalskich laicyzatorów, którzy wÅ‚asnÄ… ideologiÄ™ przedkÅ‚adali nad portugalskÄ… racjÄ™ stanu, byÅ‚o dążenie republikaÅ„skiego rzÄ…du do rozciÄ…gniÄ™cia antykatolickiej legislacji również na należące do Portugalii obszary kolonialne. Przechodzono przy tym do porzÄ…dku dziennego nad faktem, że obecność KoÅ›cioÅ‚a na tych terenach (od XV w.) byÅ‚a najsilniejszym czynnikiem integrujÄ…cym kolonie z metropoliÄ….
W 1913 r. rzÄ…d zadecydowaÅ‚ o wysÅ‚aniu do kolonii „misji laickich”, które miaÅ‚y zastÄ…pić tam pracÄ™ wykonywanÄ… przez katolickie duchowieÅ„stwo. WiÄ™cej rozsÄ…dku od wÅ‚adz w metropolii miaÅ‚a administracja kolonialna, która (na przykÅ‚ad w Angoli i Mozambiku) wprost odmówiÅ‚a realizowania na swoim terenie laickiej polityki.
„Misje laickie” byÅ‚y jednym z pomysÅ‚ów Alfonsa Costy, który w styczniu 1913 r. zostaÅ‚ premierem. Jego rzÄ…dy to prawdziwie wojujÄ…cy antyklerykalizm. DosÅ‚ownie. Tutaj również Costa naÅ›ladowaÅ‚ swoich francuskich poprzedników, którzy w epoce rzÄ…dów Émile’a Combes’a (1902 – 1905) wysyÅ‚ali w kraj bojówki walczÄ…ce z takimi „przejawami klerykalizmu”, jak uroczystoÅ›ci pierwszokomunijne czy procesje w uroczystość Bożego CiaÅ‚a.
Costa odwoÅ‚aÅ‚ siÄ™ do pomocy karbonariuszy (carbonaria – radykalny odÅ‚am masonerii). Bojówki karbonariuszy – w policyjnych aktach figurujÄ…ce jako „nieznani sprawcy” – korzystaÅ‚y z caÅ‚kowitej bezkarnoÅ›ci przy wcielaniu w życie programu premiera Costy, chcÄ…cego zrobić z Portugalii paÅ„stwo caÅ‚kowicie laickie. Do dziaÅ‚aÅ„ tego typu należaÅ‚o m.in. obrzucenie bombami w 1913 r. procesji ku czci Å›w. Antoniego, która tradycyjnie przeszÅ‚a ulicami Lizbony 10 czerwca. W wyniku tego bestialskiego zamachu zginęło kilkanaÅ›cioro wiernych, w tym kilkoro dzieci.
Tego typu „antyklerykalne przygody” byÅ‚y nie do zaakceptowania nawet dla bardziej umiarkowanych republikanów. 25 I 1914 r. premier Costa zostaÅ‚ zmuszony do zÅ‚ożenia dymisji. Nowy rzÄ…d, kierowany przez Bernardina Machado, zÅ‚agodziÅ‚ antykatolickÄ… politykÄ™ swoich poprzedników. W lutym 1914 r. zezwolono na powrót biskupów z wygnania. Zgodzono siÄ™ również na udziaÅ‚ księży w „stowarzyszeniach kultowych” administrujÄ…cych budynkami koÅ›cielnymi. MiarÄ… „liberalizacji” byÅ‚o zezwolenie na noszenie sutann przez księży.